Ақуыздардың құрылысы. Химия, 11 сынып, презентация.

Ақуыз құрылымы

Ақуыздардың бірінші, екінші және үшінші реттік құрылымдарын ажырата білу

Оқу мақсаттары:

Ақуыздардың әртүрлі құрылымдарын атайды

Ақуыздардың әртүрлі құрылымдарын сипаттайды

Ақуыздардың әртүрлі құрылымдарын ажырата біледі

Жетістік критерийлері

КІЛТ СӨЗДЕР

Amino acids

Polymers

Condensation reaction

Peptide

Hydrogen bonds

Ionic interactions

Hydrophobic interactions

Disulfide bridge

Denaturation

АҚУЫЗДАР ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Ақуыздар - өмірдің құрылыс блоктары

Ақуыз-жасушалардағы ең көп таралған молекулалар

Ақуыздар мына заттардан тұрады:

Көміртегі, С

Сутегі, Н

Оттегі, О

Азот, N

кейде Күкірт, S.

Ақуыздар неден тұрады?

Олар амин қышқылдарының полимерлері

Әдетте ақуыздарда 20 амин қышқылдары кездеседі.

Барлық амин қышқылдары бифункционалды – олардың құрамында амин тобы және карбоксильді топ бар.

Әрбір амин қышқылының қалдық R-тобы деп аталатын тізбегі бар.

R тобының құрылымы амин қышқылдарының химиялық қасиеттерін анықтайды.Амин қышқылдарын мынадый топтарға жіктеуге болады:

полярсыз

полярлы

зарядталған

Амин қышқылдарының бірге қосылуы

Амин қышқылдары конденсация реакциясы нәтижесінде бірге қосылады

Білім Тексеру

R-ді бірінші амин қышқылында Н-пен және екінші амин қышқылында СН3-мен ауыстырыңыз және конденсация реакциясы үшін теңдеуді жазыңыз

Ақуыздардың құрылымдық деңгейлері

Ақуыздардың үш құрылымдық деңгейі бар

Бірінші текті

Екінші текті

Үшінші текті

Ақуыз құрылымының әр түрлі деңгейлері бірігіп ақуыздың жалпы түрінде белгілі бір рөл атқарады.

Бірінші текті құрылым

Тізбекте амин қышқылдарының реттілігін береді.

Пептидті байланыстармен тұрақтанған, мысалы, инсулинде-51 амин қышқылы бар

Екінші текті құрылым: екі форма

Альфа-спираль

Бета-плисстелген беттер.

Ақуыздың Екінші текті құрылымы

Полипептидті тізбектерді жергілікті қалыптасуына жатады

Сутегі байланыстары тұрақтандырылған

Ең көп таралған түрлері: Альфа-спиральды және бета-плисстелген беттер.

Альфа-спиральда сутектік байланыстар 1-ші аминқышқылдарындағы C=O және –NH аминқышқылдары арасында түзіледі, ол шамамен төрт аминқышқылдарының арақашықтығында орналасқан. Мысалы, шашта табылған кератин

Альфа-спираль

Бірнеше тізбектері өзара параллельді тізбектерді бірге ұстап тұратын сутекті байланыстармен тығыз байланысты. Мысалы, фиброин-жібек ақуыз

Үшінші текті құрылым

Азот пен оттегіге қосылған сутегісі бар полярлық тізбектерінің өзара әрекеттесуі

Тізбектердегі полярсыз топтардың гидрофобтық өзара әрекеттесуі

Цистеиннің S-H топтары өзара әрекеттесіп, дисульфид көпірін құрайды

Ионды карбон қышқылы мен аммоний катионының өзара әрекеттесуі.

Аминқышқылдарының тізбектері ішіндегі функциональды топтардың өзара әрекеттесуінен түзіледі. Мысалы, ферменттер мен антиденелер

Байланыстардың төрт түрінен тұрады

Үшінші текті құрылым

Ақуыз пішініне температура мен рН әсері

R-топтардың өзара әрекеттесуін өзгертетін кез келген фактор ақуыз пішінін де өзгертеді.R топтардың өзара әрекеттесуіне келесі факторлар әсер етеді:

Температура

рН

Бұл факторлар екінші және үшінші текті құрылымдарға әсер етеді.Ақуыз денатуратталған дене боп саналады .

Жинақталған байланыс әлсірейді.

Спираль мен қатпарларды құрған байланыстар әлсірейді.

Амин қышқылдарын бірге ұстап тұрған коваленттік байланыс үзіледі

Ақуызды жою - оны табиғи сипаттамасын жою

Ақуыз денатуратталған болған кезде, оның байланыстарының кейбірі бұзыла бастайды және ол ашылады.

Температура әсері

Температураның көтерілуі алдымен әлсіз байланыстарды, содан кейін, ақырында, күшті ковалентті байланыстарды бұзады (ерітеді).

pH әсері

Қышқыл шырын желатинді сақтайды

рН R-топтардың қышқылдық-сілтілік сипаттамаларын белгілі бір амин қышқылдарына жылжыта алады және осылайша тізбектегі иондық өзара әрекеттесуді өзгертуі мүмкін.

қорытынды

Ақуыздағы үш құрылымдық деңгей әртүрлі байланыстармен арқылы құрылады:

Пептидті байланыстар (бірінші)

Сутегі байланыстары (екінші және үшінші)

Иондық байланыстар (үшінші)

Дисульфидті байланыстар (үшінші)

Гидрофобтық өзара әрекеттесу (үшінші)

Ақуыздар рН өзгеруінен және жоғары температурадан денатуратталуы мүмкін

Шығу карталары-жауаптар

Ферменттер сияқты ақуыздар да барлық тірі организмдердегі маңызды молекулалар.

Ақуыз құрылымдары туралы келесі үзіндіні оқыңыз,содан кейін бос орындарды толықтыру үшін ең қолайлы сөзді немесе сөздерді жазыңыз.

 Ақуыздар амин қышқылдары деп аталатын мономерлерден тұрады, бұл мономерлер пептидті байланысы арқылы бірге қосылады және конденсация реакциялары кезінде қалыптасады.

Ақуыздың әрбір мономері сутегі атомына қосылған орталық көміртек атомынан тұрады, R-тобы, амин тобы және карбоксиль тобы. Мономерлер тізбегі ақуыздың біріншітекті құрылымын анықтайды.

Ақуыздың екінші текті құрылымы бір аминқышқылының C=O арасындағы және ақуыздық тізбектегі басқа аминқышқылдарының байланыстары сутегі байланыстары арқылы қалыптасады. Екінші текті құрылымның екі формасы бар, альфа спираль және бета-плисстелген беттер.

 Ақуызға үш өлшемді пішін беретін құрылым үшіншітекті құрылым деп аталады. Бұл құрылым ақуыз тізбегіндегі аминқышқылдарының R-топтары арасындағы өзара әрекеттесу нәтижесінде пайда болады. Осы деңгейде ақуызды тұрақтандыратын төрт өзара әрекеттесу бар. Бұл сутектік байланыстар, дисульфидті көпір, иондық және гидрофобтық.

Ақуыз рН мен температураның өзгеруі әсерінен денатуратталған болуы мүмкін