Период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық – негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығы. Химия, 10 сынып, презентация.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Сабақтың тақырыбы:

Период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық – негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығы

Оқыту мақсаттары

10.2.1.4

период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық – негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру;

Сабақ мақсаттары

ХЭПЖ динамикалық кестеге қарап, элементтердің атом құрылысына, физикалық қасиеттеріне сипаттама беру;

жай заттардың оттекпен әрекеттесуін бақылай отырып, элементтердің қасиетінің өзгеру заңдылығын зерттеу;

оксидтердің сумен әрекеттесуін бақылау арқылы заңдылықты анықтау;

оксидтердің қышқылмен және сілтімен әрекеттесуін зерттеу.

кестедегі периодтылықты түсіну және оны қышқылдық негіздік қасиеттерінің өзгеруі тұрғысынан түсіндіру

Жетістік критерийлері

- қышқыл-негіздік қасиеттер тұрғысынан жалпы заңдылықтарды Na – Ar элементтерін қолдана отырып түсіндіре алады;

- химиялық белсенділік және т.б. қасиеттері период бойынша қалай өзгеретіндігін түсіндіре біледі

Сұрақтар:

1. Элементтер периодтық жүйеде қандай белгілеріне қарай орналасқан?

2. Периодтық жүйе қалай құрылған?

3. Периодтық жүйеде атом ядросы зарядының артуына байланысты элементтердің қасиеті қалай өзгереді?

4. 4-ші периодтағы нағыз металдар мен нағыз бейметалдарды атаңдар.

5. Периодтық жүйеде неше топ бар?

6. Топтар қалай бөлінеді?

7. Атомның ядро зарядына байланысты топшаларда элементтердің қасиеті қалай өзгереді?

8. І топтағы ең белсенді металды және VII топтағы ең белсенді бейметалды атаңдар?

ХЭПЖ динамикалық кестесі

https://www.ptable.com/?lang=ru#Property/State

Тұжырымдамалар:

3 кезеңнің қасиеттерінің жиынтығы

Атомдық өлшем кезең ішінде азаяды

Бірінші иондалу энергиясы кезең ішінде артады

Алғашқы иондалу энергиясының жалпы үрдісіне екі ерекше жағдай бар: алюминий мен күкірттің иондалу энергиясының аз болуы күтіледі.

күтілетіннен төмен иондалу энергиясы

Na

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

элемент

400

600

800

1000

1200

1400

1600

Иондану энергиясы

(kJ mol-1)

электртерістілік әр кезеңде артады

  балқу және қайнау нүктесіNa-дан Al-ға дейін артадыAl-Si-ге дейін артадыSi-дан P-ге дейін төмендейдіP-ден S-ге дейін артадыS-дан Ar-ге дейін азаяды

  электрөткізгіштігі Na-дан Al-ға дейін артадыSi-дан Ar-ге дейін нөлге тең

Элементтердің қосылыстары қасиеттерінің өзгеруінің периодтылығы

Элементтердің тотығу дәрежелерінің өзгеруі

Жалпы формулалар (Э - элемент)

4-слайд

Эксперименттік бөлім:

Тәжірибе 1: «Элемент + оттек және су»

Тәжірибе 2: «оксид + су »

Тәжірибе 3: Na-S оксидтерінің қышқыл және негіздермен реакцияларын жүргізіп, тексеріңіз.

Оксидтер мен гидроксидтердің қасиеттері

Оксидтер

негіздік екідайлы қышқылдық

Na2O MgO Al2O3 SiO2 P2O5 SO3 Cl2O7

негіздік қасиет әлсіреп, қышқылдық қасиет күшейеді

Гидроксидтер

сілті ерімейтін екідайлы қышқылдар

негіз гидроксид

NaOH Mg(OH)2 Al(OH)3 H2SiO3 H3PO4 H2SO4 HClO4

негіздік қасиет әлсіреп, қышқылдық қасиет күшейеді

Элементтердің сутекті қосылыстары:

Элементтердің тотығу дәрежелерінің өзгеруі

Жалпы формулалар (Э - элемент)

5-слайд

Элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің

қасиеттерінің өзгеруі

Негіздік қасиет әлсіреп, қышқылдық қасиет күшейеді

Na2O

MgO

Al2O3

SiO2

P2O5

SO3

Cl2O7

Негіздік қасиет әлсіреп, қышқылдық қасиет күшейеді

NaOH

Mg(OH)2

Al(OH)3

H2SiO3

H3PO4

H2SO4

HClO4

6-слайд

Қорытынды тұжырымдамалар:

1. Кейбір элементтердің сутегі мен және оттегімен қосылыстарының жалпы формулалары қандай:

RH3, R2O, RO2, RH, RH4.

2. Осылардың қайсысы көміртегі мен мышьяктың сутекпен қосылысы мен жоғары оксидінің формуласына сәйкес келеді?

3. Мына қосылыстардың формуласы дұрыс болу үшін қажетті индекстерді қойыңдар: РН, Н, СН, NH .

4. Жоғары оксидтерінің формуласы дұрыс болу үшін қажетті индекстерді қойыңдар: CIO, SbO, PbO, SiO.

Қорытынды:

Периодта солдан оңға қарай типтік металдан типтік бейметалға өткенде гидроксидтердің негіздік қасиеттері әлсіреп қышқылдық қасиеттері артады