Жүйке жасушасының құрылымы және функциялары. Нейрон типтері. Миелинденген және миелинденбеген аксон қабықшалары. Синапс және медиаторлар. Биология, 9 сынып, презентация.

Жүйке жасушасының құрылысын еске түсіріңіз

Жеке жұмыс

Жүйке жасушасының құрылысын талдаңыз

Сабақтың тақырыбы:

Жүйке жасушасының құрылымы және функциялары. Нейрон типтері. Миелинденген және миелинденбеген аксон қабықшалары. Синапс және медиаторлар.

Автор: учитель биологии НИШ ФМН г. Тараза Аксёнова И.В.

Сабақтың мақсаттары:

• нейронның құрылым бөліктері мен атқаратын қызметі арасындағы байланысты сипаттау

• нейронның үш түрінің құрылымдық ерекшеліктерін анықтау;

• Синапстың жүру ерекшелігін талдау

Бағалау критерийлері

Оқушылар нейрон түрлерінің құрылыс ерекшеліктерін анықтайды.

Суреттен нейронның құрылымдық бөліктерін белгілейді;

Нейронның құрылым бөліктерін қызметімен байланыстырады.

Синапс ерекшелігін түсіндіреді

Сызба сызу;

Әңгіме жазу;

Модельдеу;

Комикс кітапшасын жасау;

Тапсырмалардан өз қалауыңыз бойынша таңдаңыз

Орындауға 25 минут уақыт!

Тапсырма

нейронның құрылымдық бөліктерін көрсету;

Нейрон типтерін сипаттау

нейрон бөліктерінің қызметін түсіндіру

нейроннан нейронға импульстың өтуін сипаттау.

Нейрон типтерінің құрылысын

анықтау

Тәжірибе

Сыныппен қол ұстасып тұру, бір-бірінің қолын қысып, барлығы жасау, осыған кеткен уақытты есептеу.

Импульстардың жылдамдығы

Өзгерістерге / ынталандыруға жауап беруге мүмкіндік беретін электрлік импульстар қалай жылдам өтеді?

Сұрақтар

Жүйке импульсінің берілуі қалай жүреді? Оның жүруі үшін қажетті факторлар қандай болуы мүмкін?

Оның жылдамдығы қандай болуы мүмкін? Неге?

Синапс

жүйке импульсінің туындау және өтуінің жалпы заңдылықтарын сипаттау

Синапс қандай қызметтер арқарады?

Синапс деген не?

Some

Синапс арқылы ақпарат қалай тасымалданады?

Постсинаптикалық нейрон

Пресинаптикалық нейрон

Синаптикалық қуыс

Ca2+ каналы

Na+ каналы

мембранасы

Нейромедиатор бар көпіршіктер

Тегіс ЭПТ

митохондрий

Қозу

қозу

Жаңа әрекет потенциалы

Нейромедиатор

қозу

Келген әрекет потенциалы деполяризация тудырады. Кальций каналдары (Ca2+) ашылады.

Кезең 1 – кальций ионы каналдары ашық

Деполяризация-ішкі ортаның теріс заряды азайса, мембранада деполяризация,

Мембранның тыныштық потенциалы

Мембрана

Жасуша сырты

Жасуша іші

A-

Жасуша іші

Биоэлектрлік потенциал

Жасуша сырты

Тыныштық потенциалы

Әрекет потенциалы

Тыныштық потенциалында нейрон мембранасының сыртында натрий иондарының концентрациясы жоғары болады, ал мембрананың ішінде калий иондарының концентрациясы жоғары болады. Аксон арқылы импульс берілген кезде натрий иондары жасуша ішіне кіреді де, кернеудің күшін жояды, оны әрекет потенциалы дейді.

Жұптар талдайтын сұрақтар:

Білу: Кальций каналдары қашан ашық және жабық болады?

Білу: Кальций иондарының маңызы қандай?

Білу: Қандай нейромедиаторларды білесіңдер?

Түсіндір: Қалай нейромедиатор жаңа әрекет потенциалын қалыптастырады?

Суретті пайдаланып, синапстың құрылымдық элементтерін ата.

1

2

3

4

5

Тапсырманың жауабы:

1. Митохондриялар

2. Везикулалар

3. Пресинапстық мембрана

4. Синапстық саңылау

5.Постсинапстық мембрана

Барлық кезеңдер:

Кезең 1 Кальций каналдары ашық

Кезең 2 Нейромедиаторлар бөлінеді

Кезең 3 натрий каналдары

Кезең 4 Жаңа әрекет потенциалы

Кезең 5 Ацетилхолинэстераза

Кезең 6 Ацетилхолиннің қайта жасалуы

Қосымша тапсырма:

Терминдердің ағылшынша аудармасын және кілт сөздерді пайдалана отырып сөйлем құрастырыңыз

Кері байланыс